Rượu vang không chỉ là một loại đồ uống mà còn là một nghệ thuật tinh tế, nơi mỗi yếu tố, từ nho cho đến quy trình sản xuất, đều góp phần tạo nên hương vị đặc trưng. Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hương vị của rượu vang là thùng gỗ sồi. Vậy, thùng gỗ sồi ảnh hưởng đến hương vị rượu vang như thế nào? Hãy cùng Ánh Vang tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Tóm tắt nội dung

1. Tại sao rượu vang được ủ trong thùng gỗ sồi?

Trước khi chai thủy tinh trở nên phổ biến vào những năm 1600, rượu vang thường được lưu trữ và bán trong thùng gỗ, điều này thể hiện rõ qua các bức tranh thời kỳ đó với hình ảnh thùng rượu xuất hiện khắp nơi. Mặc dù ngày nay thùng gỗ không còn được sử dụng cho mục đích lưu trữ và vận chuyển, chúng vẫn giữ vai trò quan trọng trong sản xuất rượu vang và rượu whisky, đặc biệt là thùng gỗ sồi, giúp tạo nên hương vị đặc trưng cho các loại rượu hiện đại.

2. Thùng gỗ sồi ảnh hưởng đến hương vị rượu vang như thế nào?

Thùng gỗ sồi đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện hương vị, màu sắc và cấu trúc của rượu vang.

Tác động của hợp chất trong gỗ sồi: Các hợp chất trong gỗ sồi như lactone, tannin, và phenolic aldehyde tác động trực tiếp lên rượu vang. Khi ủ trong thùng, các hợp chất này từ từ thấm vào rượu, làm dịu vị chát, tạo ra sự cân bằng, đồng thời cung cấp môi trường cho các phản ứng trao đổi chất quan trọng, như lên men malolactic, giúp rượu có hương vị mượt mà hơn và béo hơn.
Cấu trúc xốp của gỗ sồi và quá trình oxy hóa: Cấu trúc xốp của gỗ sồi cho phép một lượng nhỏ oxy thấm vào rượu, tạo ra quá trình oxy hóa chậm và có kiểm soát. Quá trình này giúp làm mềm vị rượu, phát triển hương thơm phức tạp như vani, khói, caramel, và gia vị, đồng thời làm giảm độ se và tăng độ ổn định của rượu. Các loại gỗ sồi khác nhau, phương pháp sấy khô, nướng và tái sử dụng thùng đều ảnh hưởng đến hương vị cuối cùng của rượu vang.

Ảnh hưởng của loại gỗ sồi và phương pháp xử lý: Gỗ sồi chứa một tỷ lệ lớn hemiaellulose, loại đường này có thể bị phân hủy khi tiếp xúc với rượu, tạo ra các hợp chất như furfural, maltol, và ethoxylactone, đem lại hương thơm rang, mạch nha và caramel cho rượu. Do không thể thêm các chất phụ gia vào rượu vang, việc ủ trong thùng gỗ sồi là phương pháp tự nhiên giúp các nhà sản xuất tạo ra những đặc tính hương vị phong phú và sâu sắc.
Khử độc rượu: Ngoài ra, thùng gỗ sồi còn giúp loại bỏ các chất độc hại trong rượu như andehit và metanol, nhờ khả năng bay hơi qua các thớ gỗ, mang lại sản phẩm an toàn hơn cho người sử dụng. Việc chọn lựa loại gỗ sồi phù hợp, cùng với các phương pháp sản xuất và ủ rượu cẩn thận, góp phần quan trọng trong việc tạo ra chất lượng và đặc trưng riêng cho mỗi loại rượu vang.

3. Sự khác biệt giữa gỗ sồi mới và gỗ sồi đã qua sử dụng và quá trình lão hóa

Tương tự như cách pha trà, hương vị gỗ sồi sẽ giảm dần mỗi lần thùng gỗ được tái sử dụng. Thời gian ủ rượu cũng thay đổi tùy theo phong cách của nhà sản xuất và đặc điểm của từng loại rượu. Dưới đây là một số ví dụ về các chế độ ủ rượu cổ điển để so sánh:

Pinot Noir: Ủ 10 tháng trong thùng gỗ sồi Pháp đã qua sử dụng (Raen Winery).
California Chardonnay: Ủ 13 tháng trong khoảng 50% thùng gỗ sồi Pháp mới (Lynmar).
Bordeaux: Ủ 12 tháng trong 50% thùng gỗ sồi Pháp mới (Château Pontac-Lynch Margaux).
Zinfandel: Ủ 17 tháng trong 20% thùng gỗ sồi mới từ Pháp, Mỹ, và Hungary (Carol Shelton).
Malbec: Ủ 18 tháng trong thùng gỗ sồi Pháp và Slavonian 3.500 lít chưa nướng (Altos las Hormigas).
Brunello di Montalcino: Ủ 24 tháng trong thùng gỗ sồi Pháp và Slavonian 1.000 lít đã qua sử dụng (Uccelliera).
Gran Reserva Rioja: Ủ 24 tháng trong 40% gỗ sồi Mỹ và 60% gỗ sồi Pháp (Valserrano).

Ngoài ra, kích thước của thùng cũng đóng vai trò quan trọng: thùng càng lớn, lượng lactones và oxy từ gỗ sồi truyền vào rượu càng ít. Barriques, một loại thùng gỗ truyền thống, thường có kích thước 22 inch.

4. Các loại gỗ sồi được sử dụng để ủ rượu vang

Có 2 loại gỗ sồi chính được ưa chuộng để làm thùng rượu vang: Quercus alba (sồi trắng Mỹ) và Quercus petrea (sồi trắng châu Âu). Mỗi loại sồi mang đến những hương vị riêng biệt, phần nào đó do môi trường nơi cây phát triển. Ví dụ, rượu vang ủ trong thùng làm từ Quercus petrea của vùng Allier, Pháp sẽ có hương vị khác biệt so với rượu vang ủ trong thùng làm từ cùng loại gỗ này nhưng từ rừng Zemplen ở Hungary.

Cây sồi châu Âu chủ yếu được tìm thấy ở Pháp, Hungary, và Slavonia (Croatia), trong khi cây sồi Mỹ thường được tìm thấy ở Missouri và vùng Trung Tây. Sự khác biệt lớn nhất giữa gỗ sồi Mỹ và châu Âu nằm ở mật độ của chúng; gỗ sồi châu Âu có xu hướng đặc hơn, với các vòng gỗ gần nhau, tạo ra ít lacton và oxy hơn so với gỗ sồi Mỹ.

Nhờ vậy, gỗ sồi Mỹ thích hợp cho các loại rượu vang đậm đà, có cấu trúc mạnh mẽ như Cabernet Sauvignon và Petite Sirah, trong khi gỗ sồi châu Âu phù hợp với các loại rượu vang nhẹ nhàng hơn như Pinot Noir và Chardonnay, cần sự tinh tế và phức hợp hơn.

5. Thùng gỗ sồi có phải là lựa chọn duy nhất?

Bên cạnh gỗ sồi, một số loại gỗ khác cũng được dùng để ủ rượu vang với nhiều kết quả khác nhau. Chẳng hạn, gỗ hạt dẻ (Castanea sativa) cung cấp nhiều oxy hơn và tạo ra hương guaiacol và vani, trong khi gỗ keo (Robinia pseudoacacia) có thể tăng lượng oxy xâm nhập mà không có lacton sồi. Gỗ sồi Iberia (Quercus pyrenaica) cũng tạo ra nhiều oxy và tăng cường hương vani, còn sồi Anh (Quercus robur) lại có đặc tính tương tự như Quercus petrea.

Gỗ sồi từ các vùng khác nhau mang đến những hương vị độc đáo cho rượu vang. Gỗ sồi Pháp thường được dùng để ủ rượu vang Pháp, tạo nên hương vani và caramel, làm cho rượu có vị tròn trịa hơn. Gỗ sồi Hungary có giá thành thấp hơn, thích hợp với các loại rượu đậm đà như Malbec và Petit Verdot. Gỗ sồi Mỹ, với hương thì là và dừa, được các nhà sản xuất rượu vang Mỹ ưa chuộng. So với các loại sồi khác, gỗ sồi Pháp chứa lượng tannin cao nhất và có độ xốp cao, trong khi gỗ sồi Mỹ bền chắc hơn và thường tạo ra hương vị vani đậm đà hơn.

Mặc dù gỗ sồi Đông Âu có quan hệ gần gũi với gỗ sồi Pháp hơn là gỗ sồi Mỹ, nhưng nó lại có đặc tính khác biệt, bao gồm ít tannin hơn và dễ hỏng hơn. Khi thùng gỗ sồi đã qua sử dụng vài lần, khả năng tạo thêm hương vị của chúng giảm đi. Tuy nhiên, những thùng này vẫn đóng vai trò quan trọng, bởi lượng oxy nhỏ mà chúng cho phép thấm vào gỗ có ảnh hưởng lớn đến quá trình chuyển đổi hóa học tự nhiên trong quá trình lên men và trưởng thành của rượu vang.

6. Lời kết

Thùng gỗ sồi đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình hương vị của rượu vang. Từ việc cung cấp các hợp chất hữu cơ, cải thiện cấu trúc, đến việc tạo ra các hương vị đặc trưng, thùng gỗ sồi góp phần không nhỏ vào sự phát triển và hoàn thiện của rượu vang. Hiểu biết về thùng gỗ sồi ảnh hưởng đến hương vị rượu vang như thế nào giúp bạn đánh giá và thưởng thức rượu vang một cách trọn vẹn hơn, đồng thời mở ra cơ hội khám phá những hương vị độc đáo và phong phú mà rượu vang có thể mang lại.

Đừng quên ghé thăm website ANHVANG.VN để khám phá bộ sưu tập rượu vang nhập khẩu chính hãng từ những nhà làm vang hàng đầu thế giới tại Ý, Pháp, Chile, New Zealand, Tây Ban Nha.

Quý khách có thể liên hệ Hotline/Zalo số điện thoại: 096 3030 356 hoặc liên hệ Facebook Rượu Ánh Vang để được tư vấn và đặt hàng nhanh nhất.