Câu chuyện về giống nho Primitivo trứ danh vùng đất Puglia

Sinh ra từ những vườn nho cổ kính của Croatia, nho Primitivo đã tìm được mảnh đất màu mỡ để phát triển tại vùng Puglia nắng gió của Ý. Với lớp vỏ đen bóng và hương thơm nồng nàn của quả mâm xôi đen, sô cô la đen và cam thảo, loại nho này tạo ra những chai rượu vang đỏ đậm đà, cấu trúc chặt chẽ.

Khi du nhập sang California – Tân Thế giới, giống nho này được biết đến với cái tên Zinfandel và tiếp tục chinh phục trái tim những người yêu rượu vang trên toàn thế giới. Không chỉ xuất hiện trong các loại rượu vang đơn giống, Primitivo còn là một thành phần quan trọng để tạo nên những chai vang đỏ pha trộn phức hợp hoặc những chai rượu vang ngọt ngào, đậm đà như Primitivo di Manduria Dolce Naturale.

Xem thêm: Hiểu rõ sự khác biệt giữa Old World vs New World Wine

1. Nguồn gốc của nho Primitivo có từ đâu?

Giống nho Primitivo có một đặc điểm rất thú vị đó là chín sớm. Tất cả giai đoạn phát triển của giống nho này, từ ra hoa hay thay đổi màu sắc đều diễn ra sớm hơn. Đó là lý do chúng có tên gọi bắt nguồn từ tiếng Latin là Latat primusivus và trong tiếng Ý cổ là Primaticcio nghĩa là “đầu tiên để chín”. Những điểm đặc biệt đó làm cho nó trở thành một trong những giống nho đầu tiên được thu hoạch ở Ý, đặc biệt là ở Puglia, vào khoảng tháng Tám.

Trước đó, giống nho này đã được biết đến với các tên gọi khác như Zagarese, liên quan tới Zagreb ở Croatia. Nhưng vào giữa thế kỷ 18, cái tên Primitivo theo nguồn gốc Latin được đặt bởi một nữ tu sĩ đam mê thực vật học từ Gioia del Colle là Filippo Francesco Indellicati, dùng để phản ánh đặc tính chín sớm của giống nho này.

Mang trên mình một chuyến hành trình đầy phiêu lưu, Primitivo được đưa đến Manduria vào năm 1881, khi nữ bá tước Sabini di Altamura mang theo cành giâm từ Gioia del Colle như một phần của hồi môn khi kết hôn với Tomaso Schiavoni Tafuri. Menotti Schiavoni, em trai của ông, người đã bắt đầu trồng Primitivo ở Campomarino, là một thị trấn ven biển gần Manduria, từ đó một loại rượu vang đặc sắc ra đời: “Campo Marino”.

Campo Marino là nhãn rượu đầu tiên từ năm 1891, từ sau năm 1920 trở đi, loại nho này được trồng rộng rãi từ Manduria ra khắp tỉnh Taranto và trở thành một quan trọng của nền kinh tế địa phương và phát triển lan rộng tới Salento và Mondragone, thuộc tỉnh Caserta.

2. Hương vị rượu vang primitivo

Primitivo là một loại vang đỏ đậm đà, mạnh mẽ với cấu trúc tannin vững chắc và độ axit trung bình. Hương vị của rượu primitivo khá rõ rệt, mở ra với hương thơm nồng nàn của quả mọng đen chín, đặc biệt là việt quất và mâm xôi đen. Khi thưởng thức, bạn còn cảm nhận được những tầng hương vị tinh tế của cam thảo, hạt tiêu đen. 

Nhiều nhà sản xuất của Ý lựa chọn ủ rượu vang Primitivo trong thùng gỗ sồi Mỹ để tạo nên những chai vang có phong cách giống như Zinfandel của California, mang hương vị socola đen, thuốc lá ngọt và quế cay.

Sau khi được ủ trong hầm từ 3 đến 5 năm, rượu vang Ý Primitivo với chất lượng cao sẽ mang đến một trải nghiệm vị giác đa dạng và phức hợp. Hương vị trái cây chín mọng ban đầu sẽ chuyển mình, nhường chỗ cho những nốt hương tinh tế của mứt, trái cây sấy khô, mận khô, cùng với da thuộc và thuốc lá tẩu.

3. Tìm kiếm sự khác biệt giữa Primitivo và Zinfandel

Vì sao lại so sánh 2 loại nho này? Bởi vì Primitivo và Zinfandel có một mối liên hệ mật thiết được các nhà nghiên cứu phân tích thông qua sự di truyền, được phát hiện một cách tình cờ vào năm 1967 tại California. Các nghiên cứu chứng minh rằng Primitivo và Zinfandel về mặt di truyền là giống nhau, bắt nguồn từ giống Crljenak Kostelansky của Croatia, giống này cũng là tổ tiên của Plavac Mali.

Dù có khả năng Primitivo đã được đưa đến Puglia từ bờ bên kia biển Adriatic, lịch sử di cư của giống nho này vẫn còn mơ hồ. Các giả thuyết cho rằng Primitivo có thể được mang đến Puglia bởi người Illyrians, người Hy Lạp cổ đại, hoặc thậm chí từ các nhóm người Slav và người Hy Lạp-Albani trong thế kỷ 15 – 16 để trốn khỏi sự đàn áp của Đế chế Ottoman. Một số học giả từng cho rằng Primitivo có nguồn gốc từ Pinot noir của Burgundy, giống Cesan của Lazio, hoặc Dolcetto của Piemonte, nhưng những lý thuyết này đã bị bác bỏ.

Tuy có mối quan hệ mật thiết như vậy, nhưng Primitivo và Zinfandel có những đặc điểm nhận biết nhất định. Nho Primitivo chỉ được trồng ở Ý trong khi Zinfandel được trồng chủ yếu ở các vùng Lodi, Thung lũng Dry Creek của Hạt Sonoma, và ở các vùng bang của New York. Zinfandel thường dùng để sản xuất ra loại rượu nhẹ hơn Primitivo đậm đặc. Cả hai đều có vị ngọt nhẹ từ trái cây chín nhưng vang primitivo thường được làm theo phong cách mộc mạc, vị tannin chát hơn.

4. Puglia là nơi ra đời những chai rượu vang Primitivo ngon nhất nước Ý

Phần cực nam của Puglia – gót giày của đất nước Ý chính là nơi xuất xứ của hầu hết các loại rượu vang Ý Primitivo.

• Địa hình: Khác với các vùng trồng nho còn lại của Ý, địa hình Puglia chủ yếu là đồng bằng và đồi thấp, chiếm tới 55% và 45% diện tích đất nông nghiệp. Địa hình tương đối bằng phẳng này đã tạo nên một phong cách làm rượu vang độc đáo so với các vùng khác. Trong khi các vùng trồng nho khác của Ý thường tận dụng địa hình đồi núi để trồng nho trên sườn đồi, giúp nho mát hơn, giữ được độ chua và phát triển hương thơm phức hợp, thì với Primitivo Puglia, người trồng nho phải tìm kiếm những phương pháp khác để đạt được chất lượng rượu vang cao mang đặc trưng của vùng.
• Đất đai: Đất đá vôi của Puglia như một kho tàng khoáng chất nuôi dưỡng những cây nho khỏe mạnh. Rễ cây nho vươn sâu vào lòng đất đá vôi xói mòn, tìm kiếm những dưỡng chất quý giá để tạo ra những trái nho căng mọng, giàu hương vị. Năng suất nho trên mỗi hecta thường thấp, nhưng bù lại, rượu vang Primitivo Puglia có cấu trúc chặt chẽ, tannin mạnh và hương vị sâu sắc.

Xem thêm: Tinh hoa rượu vang Puglia – Khi Primitivo và Negroamaro chinh phục thế giới

5. Các vùng sản xuất rượu vang làm từ nho Primitivo

5.1. Khu vực DOC và DOCG

5.1.1. Primitivo di Manduria

Nổi tiếng với việc trồng nho Primitivo chất lượng cao phải nhắc tới vùng Manduria ở Apulia, nơi trồng nho nổi tiếng trong nhiều thế kỷ. Rượu vang từ khu vực DOC này thường được làm hoàn toàn từ nho Primitivo, mang đến sự cân bằng giữa tannin và một chút ngọt ngào. Nho ở đây có thể đạt tới nồng độ cồn tối thiểu là 14% do có khí hậu ấm áp đặc biệt. Có thể nhắc tới phân loại đặc biệt của khu vực :”Primitivo di Manduria DOC”; loại rượu đỏ ngọt này được làm từ nho Primitivo đã được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời.

5.1.2. Gioia del Colle

Nơi những vườn nho Primitivo đầu tiên có nguồn gốc từ Croatia: “Gioia del Colle” nằm gần thành phố Bari. Với độ cao và đất đá vôi đặc trưng đã giúp tạo nên rượu vang Ý Primitivo với xu hướng thanh lịch hơn, độ axit cao hơn và nồng độ cồn thấp hơn so với các loại từ Manduria. Nguồn cung cấp của loại rượu này rất hạn chế bởi chỉ có khoảng 15 nhà sản xuất hoạt động trong một khu vực nhỏ bé.

5.1.3. Falerno di Massico DOC

Falerno di Massico DOC là tên gọi DOC một vùng đất cực Bắc của Primitivo nằm trên biên giới giữa vùng Campania và Lazio, mang trong mình lịch sử lâu đời của rượu vang. Tại đây, người ta không chỉ tìm thấy giống nho đỏ chính Aglianico, mà còn tìm thấy cả Primitivo Puglia, một giống nho đã góp phần tạo nên danh tiếng của rượu vang Falernum thời La Mã. Để khám phá hương vị độc đáo của Primitivo trong vùng Falerno, hãy tìm đến những chai rượu vang đến từ sườn nam của Monte Massico.

5.1.4. Colline Joniche Tarantine DOC

Vùng Colline Joniche Tarantine DOC không chỉ nổi tiếng với rượu Primitivo mà còn nhiều các loại rượu vang khác như Chardonnay và Cabernet Sauvignon, mang đến cho người thưởng thức nhiều lựa chọn phong phú.

5.1.5. Primitivo di Manduria Dolce Naturale DOCG

Puglia còn tự hào có một vùng DOCG tạo ra rượu vang ngọt hiếm hoi và đặc biệt đó chính là Primitivo di Manduria Dolce Naturale DOCG. Để tạo ra loại rượu ngọt ngào của vùng này, người ta sử dụng phương pháp passito, nghĩa là để nho chín muộn héo khô ngay trên cây. Quá trình phơi nắng tự nhiên này sẽ giúp tăng cường độ ngọt và cô đặc hương vị của quả nho, tạo nên một loại vang ngọt ngào, đậm đà và đầy quyến rũ.

5.2. Khu vực Salento IGT

Bên ngoài vùng Primitivo di Manduria DOC, nhiều nhà máy rượu vang nổi tiếng khác cũng sản xuất những chai Primitivo chất lượng cao. Tuy nhiên, do vị trí địa lý, họ phải dán nhãn rượu của mình là Salento IGT. Vùng IGT trên bán đảo Salento bao phủ một diện tích rộng hơn so với các DOC. Tại đây, bạn có thể tìm thấy các loại rượu vang Primitivo Salento đậm đà với hương vị trái cây phong phú và mức giá rất hợp lý.

Carvinea, với những vườn nho cổ kính nằm xung quanh pháo đài Carovigno, là một ví dụ điển hình của Primitivo Salento. Rượu Primitivo của họ, từng đoạt giải thưởng Tre Bicchieri, là minh chứng rõ ràng cho chất lượng vượt trội của rượu Primitivo Salento.

6. Sự khác biệt giữa rượu vang Primitivo sản xuất hàng loạt và rượu vang Primitivo chất lượng cao

Như câu nói quen thuộc trong ngành rượu vang, “Chất lượng rượu vang bắt nguồn từ vườn nho”. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng quyết định của chất lượng nho đối với thành phẩm cuối cùng. Tùy thuộc vào mục tiêu phong cách rượu vang là rẻ hay cao cấp, người làm rượu sẽ quyết định chất lượng nho mà họ thu hoạch.

Quy định về sản lượng nho sẽ cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa các vùng sản xuất rượu. Ở Salento IGT, nhà sản xuất được phép thu hoạch tối đa 17 tấn nho/ha, một con số cao hơn so với giới hạn 9 tấn/ha của Primitivo di Manduria DOC. Điều này cho thấy các quy định về chất lượng ở DOC và DOCG thường nghiêm ngặt hơn, nhằm đảm bảo tiêu chuẩn cao nhất cho sản phẩm.

Sản lượng cao nghĩa là cho phép nông dân thu hoạch nhiều nho hơn, kể cả những trái kém chất lượng, dẫn đến rượu vang có chất lượng thấp hơn. Ngược lại, khi sản lượng bị giới hạn, người trồng nho phải tập trung lựa chọn những trái nho ngon nhất, đảm bảo chất lượng cho dòng rượu vang cao cấp.

Giống nho Primitivo có khả năng cho năng suất cao, đặc biệt trong điều kiện của vùng Salento IGT, nơi cho phép thu hoạch tới 17 tấn/ha. Tuy nhiên, sản lượng lớn như vậy thường sẽ không tạo ra những trái nho chất lượng cao. Để đảm bảo chất lượng rượu vang, Primitivo di Manduria DOC đã áp dụng quy định nghiêm ngặt hơn, giới hạn sản lượng chỉ còn 9 tấn/ha. Điều này buộc các nhà sản xuất phải tập trung vào chất lượng thay vì số lượng.

7. Địa chỉ mua rượu vang làm từ nho Primitivo uy tín

Nếu bạn đang muốn tìm kiếm một chai rượu vang làm từ giống nho Primitivo uy tín, chính hãng, chất lượng, hãy tìm ngay đến Ánh Vang. Tại Ánh Vang, có rất nhiều chai rượu vang tuyệt vời làm từ giống nho Primitivo với nhiều mức giá để bạn có thể lựa chọn đúng với nhu cầu của mình. Một số loại rượu vang làm từ giống nho Primitivo phổ biến tại cửa hàng của chúng tôi bao gồm:

• Rượu vang Ý Gran Maestro Primitivo di Manduria DOC
• Rượu Vang Ý Iris Negroamaro Primitivo
• Rượu Vang Ý Salum S Limited Edition Negroamaro Primitivo
• Rượu Vang Ý Campo Appio Primitivo
• Rượu Vang Chén Thánh Schola Sarmenti Nauna, Rượu Vang Chén Thánh Schola Sarmenti Artetica,…

Là một thương hiệu chuyên cung cấp rượu vang từ giá trung bình đến cao, Ánh Vang cam kết 100% về chất lượng dịch vụ, sản phẩm hàng chính hãng, đội ngũ chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp,… để luôn sẵn sàng phục vụ quý khách, giúp quý khách có một trải nghiệm hoàn hảo khi đến với Ánh Vang.

8. Lời kết

Trong một thế giới rượu vang đầy phong phú, Primitivo nổi bật như một viên ngọc quý của vùng Puglia, Ý. Sự kết hợp giữa tinh tế và mạnh mẽ khiến cho Primitivo chính phục người thưởng thức không chỉ bằng hương vị đậm đà mà còn là câu chuyện truyền thống, hành trình phiêu lưu của nó. Cho dù bạn có là một tín đồ lâu năm của rượu vang hay chỉ mới bắt đầu, Primitivo hứa hẹn sẽ mang đến những trải nghiệm đáng nhớ và sâu sắc. Primitivo sẽ đưa bạn tới hành trình khám phá hương vị và lịch sử của một trong những loại rượu vang tuyệt vời nhất trên thế giới.

Đừng quên ghé thăm website ANHVANG.VN để tìm kiếm loại rượu vang tuyệt vời và khám phá bộ sưu tập rượu vang nhập khẩu chính hãng từ những nhà làm vang hàng đầu thế giới tại Ý, Pháp, Chile, New Zealand, Tây Ban Nha.

Quý khách có thể liên hệ Hotline/Zalo số điện thoại: 096 3030 356 hoặc liên hệ Facebook Rượu Ánh Vang để được tư vấn và đặt hàng nhanh nhất.

Xem thêm: Những kiến thức tuyệt vời về rượu vang Ý mà bạn không nên bỏ lỡ